Rok 2023 przyniósł szereg istotnych zmian w przepisach dotyczących emerytur w Polsce. Poniżej przedstawiamy przegląd najważniejszych nowości, które wpływają na wysokość świadczeń oraz sytuację emerytów i rencistów.

1. Waloryzacja emerytur i rent

Jedną z najważniejszych zmian w 2023 roku jest wysoka waloryzacja świadczeń emerytalnych i rentowych. Od 1 marca 2023 roku emerytury i renty wzrosły o 14,8%. Jest to najwyższa waloryzacja od wielu lat, spowodowana głównie wysoką inflacją w poprzednim roku.

Dodatkowo, dla emerytów otrzymujących najniższe świadczenia wprowadzono mechanizm waloryzacji kwotowej, który gwarantuje minimalny wzrost świadczenia o 250 zł brutto. Oznacza to, że emeryci i renciści otrzymujący najniższe świadczenia zyskali proporcjonalnie więcej.

2. Podwyższenie kwoty emerytury minimalnej

W związku z waloryzacją, od marca 2023 roku wzrosła również minimalna emerytura. Obecnie wynosi ona 1588,44 zł brutto, co stanowi wzrost o 204,44 zł w porównaniu do roku poprzedniego.

Warto przypomnieć, że prawo do minimalnej emerytury przysługuje osobom, które osiągnęły wymagany staż ubezpieczeniowy (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn). Osoby, które nie spełniają tego warunku, otrzymują emeryturę w niższej wysokości, wyliczoną proporcjonalnie do zgromadzonego kapitału emerytalnego.

Ważne: Aby otrzymać minimalną emeryturę, konieczne jest spełnienie warunku stażowego - 20 lat składkowych i nieskładkowych dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn.

3. Trzynasta i czternasta emerytura

W 2023 roku kontynuowano wypłatę dodatkowych świadczeń dla emerytów i rencistów:

  • Trzynasta emerytura - wypłacana wszystkim emerytom i rencistom w wysokości minimalnej emerytury. W 2023 roku wyniosła 1588,44 zł brutto i została wypłacona w kwietniu.
  • Czternasta emerytura - dodatkowe świadczenie wypłacane we wrześniu 2023 roku. W pełnej wysokości (równej minimalnej emeryturze) otrzymały ją osoby, których świadczenie podstawowe nie przekraczało 2900 zł brutto. Dla osób z wyższą emeryturą zastosowano zasadę "złotówka za złotówkę", co oznacza zmniejszanie czternastki o kwotę przekroczenia tego progu.

Warto zaznaczyć, że w 2023 roku czternasta emerytura została na stałe wpisana do systemu świadczeń dla seniorów, co oznacza, że będzie wypłacana corocznie.

4. Zmiany w rencie wdowiej

W 2023 roku pojawiły się pierwsze konkretne propozycje dotyczące tzw. renty wdowiej. Choć przepisy nie weszły jeszcze w życie, trwają zaawansowane prace nad wprowadzeniem możliwości łączenia części własnej emerytury z rentą rodzinną po zmarłym małżonku.

Według projektowanych rozwiązań, owdowiała osoba będzie mogła zachować swoje świadczenie i powiększyć je o 50% renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub zachować rentę rodzinną po zmarłym małżonku i powiększyć ją o 50% swojego świadczenia. Planowane jest stopniowe wprowadzanie tych rozwiązań od 2024 roku.

Wprowadzenie renty wdowiej będzie jednym z najważniejszych rozwiązań poprawiających sytuację finansową osób starszych, zwłaszcza kobiet, które często po śmierci współmałżonka doświadczają znacznego pogorszenia warunków życia.

— Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej

5. Zmiany w zasadach łączenia pracy z emeryturą

Od 2023 roku zmieniły się zasady dotyczące zawieszania lub zmniejszania świadczeń emerytalnych w przypadku dorabiania przez emerytów, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego.

Limity zarobków, po przekroczeniu których świadczenia są zmniejszane lub zawieszane, są aktualizowane co 3 miesiące. Od 1 września do 30 listopada 2023 roku wynoszą one:

  • Próg 70% (zmniejszenie świadczenia) - 4904,10 zł brutto
  • Próg 130% (zawieszenie świadczenia) - 9107,50 zł brutto

Osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), mogą dorabiać bez żadnych ograniczeń, nie ryzykując zmniejszenia ani zawieszenia emerytury.

6. Zmiany w emeryturach dla osób urodzonych w 1953 roku

W 2023 roku zakończył się proces wyrównywania emerytur dla kobiet urodzonych w 1953 roku, które wcześniej pobierały wcześniejszą emeryturę. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2019 roku, osoby te miały prawo do przeliczenia emerytury bez pomniejszania kapitału o kwoty pobrane w ramach wcześniejszej emerytury.

Proces ten dotyczy osób, które złożyły odpowiednie wnioski w wyznaczonym terminie. Wyrównania obejmują okres od miesiąca, w którym złożono wniosek o emeryturę powszechną do dnia wypłaty wyrównania.

7. Zmiany w systemie emerytur pomostowych

W 2023 roku rozpoczęto prace nad nowelizacją ustawy o emeryturach pomostowych, która ma znieść wygasający charakter tego świadczenia. Dotychczas emerytury pomostowe przysługiwały wyłącznie osobom, które przed 1 stycznia 1999 roku wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Planowane zmiany zakładają, że emerytury pomostowe będą dostępne również dla osób, które rozpoczęły pracę w szczególnych warunkach po 31 grudnia 1998 roku, pod warunkiem spełnienia pozostałych kryteriów.

Pamiętaj: Zmiany w systemie emerytur pomostowych są jeszcze w fazie legislacyjnej. Warto śledzić aktualne informacje na stronie ZUS.

Podsumowanie

Zmiany wprowadzone w 2023 roku mają istotny wpływ na sytuację finansową emerytów i rencistów. Wysoka waloryzacja, dodatkowe świadczenia oraz zapowiedzi nowych rozwiązań, takich jak renta wdowia, stanowią odpowiedź na rosnące koszty życia i trudną sytuację wielu seniorów.

Warto jednak pamiętać, że system emerytalny w Polsce nadal wymaga głębokich reform, które zapewnią jego stabilność w długim okresie oraz godne świadczenia dla przyszłych pokoleń emerytów.

Masz pytania dotyczące swojej emerytury lub potrzebujesz pomocy w obliczeniu świadczenia? Skontaktuj się z naszymi ekspertami!

Skontaktuj się z nami